Sosyal güvenlik çok önemli bir hak. İnsanımız ihtiyaç duyduğunda borçlanabilecek süre arıyor ve yaygın olan yanlış inanışa göre emekliliğe esas sürenin parayla her halükarda alınabileceğinin düşünülmesi bu konuda bir rehavet oluştursa da bu konuda ufak bir araştırma yapan ve merak eden bu acı gerçeği görüyor. Oysa borçlanarak süre kazanma için yasal gerekçeler gerekiyor.
Bunlardan biri de doktora sürelerinin borçlanılması hakkı. Üniversite öğrenimini tamamlayan öğrencilerden bazıları bilime katkıyı ya da akademisyenliği hedefleyerek doktora yapıyor ve bu nedenle de çalışma yaşamına başlamalarını geciktirmiş oluyorlar. İşte Yasa Koyucu da sigortalıların sosyal güvenlik kanunlarına tabi olmaksızın yurt içinde veya yurt dışında geçirdikleri normal doktora veya tıpta uzmanlık öğrenim sürelerinin talep halinde borçlandırılmasını mümkün kılıyor.
Doktora öğrenimi gördüğü süreleri borçlanmak isteyen sigortalıdan,
- Borçlanma talep dilekçesi,
- Doktora diplomasının onaylı fotokopisi,
- Doktora öğrenimini yurtiçinde yapanların doktora öğrenimlerinde geçen sürelerinin başlangıç ve bitiş tarihlerini gün ay yıl olarak gösterir şekilde doktora yaptığı üniversitece düzenlenmiş belge,
- Doktora öğrenimini yurtdışında 1416 sayılı Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanuna göre yapmış ise, dil, yüksek lisans ve doktora eğitim sürelerinin başlangıç ve bitiş tarihlerini gösterir Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğünce düzenlenecek öğrenim planı,
- Doktora öğrenimini kendi imkanları ile yurtdışında yapmış olanların doktora yapılan
üniversiteden alınacak doktora sürelerinin başlangıç ve bitiş tarihlerini gün, ay ve yıl olarak gösterir belgenin aslı ile onaylı Türkçe tercümesinin ve doktora diplomasının Türkiye’de denkliğini gösterir Üniversiteler arası Kurul Başkanlığından alınacak belge gerekiyor.
Milli Eğitim Bakanlığınca 1416 sayılı Kanuna dayanılarak doktora öğrenimi için yurtdışına gönderilenlerin, yurtdışına çıkmadan önce Bakanlıkça planlanan doktora öğrenim sürelerinin, çeşitli sebeplerle ve Bakanlığın da uygun görmesi ile uzatılması nedeniyle borçlanma işlemlerinde uzatılan sürelerin de dikkate alınması ancak bu sürelerin hiçbir şekilde Türkiye’deki normal doktora veya uzmanlık öğrenim sürelerini aşmaması gerekiyor. Buna göre, 6/10/1982 tarihine kadar yapılan doktora öğrenim süreleri en fazla beş yıl, bu tarihten sonra yapılan öğrenim süresi ise altı yıl olacaktır. Borçlandırılacak olan süre hiç bir şekilde bu süreleri geçemeyecek, bu sürenin tespiti doktora öğrenim süresinin sonundan geriye doğru gidilmek suretiyle yapılıyor.
Yurtdışındaki üniversitelerden mezun olanların normal (lisans) öğrenim süreleri içinde geçen doktora öğrenim sürelerinin borçlandırılması ise mümkün bulunmuyor.
Yüksek lisans öğrenimlerini İngiltere’de yapmakta iken gösterdikleri başarılarından dolayı doktora öğrenimine transfer edilenlerin yüksek lisans öğreniminde geçen sürelerinin de doktora öğreniminden sayılması gerektiğinden, yüksek lisans ve doktora öğrenim sürelerinin birlikte borçlandırılması gerekir.
